Opiekunki Teodora zgłosiły się ze szczurkiem ponieważ zauważyły, że zwierzak ma katar, zaczął dyszeć i pojawiła się „krew” z nosa. Todor ma 15 miesięcy został kupiony w sklepie zoologicznym, wcześniej nigdy nie chorował. Ma piękną sierść, ma zachowany apetyt, jego ogólny stan jest dobry. Opiekunki wolały się zgłosić natychmiast po zauważeniu niepokojących objawów ponieważ niestety wcześniejszego szczurka straciły, miał również objawy ze strony układu oddechowego ale bardziej zaawansowane stadium i pomimo leczenia umarł.
Teodor ma prawdopodobnie Mykoplazmowe zapalenie płuc (Murine Respiratory Mycolpasmosis – MRM). Szacuje się, że około 90 % zwierząt kupowanych w sklepach jest zakażonych Mycoplasma pulmonis. Jednak pomimo tego, że duży odsetek szczurów jest nosicielami M. pulmonis to tylko u około 50% pojawiają się objawy kliniczne. Ogromy wpływ na rozwój zakażenia mają czynniki powodujące spadek odporności, zła higiena czy nieodpowiednia dieta. Chorują najczęściej osobniki młode lub powyżej 15 miesiąca życia czyli szczurzy seniorzy.
Myszy i szczury są specyficznymi żywicielami Mycoplasma pulmonis. Zakażenie M. pulmonis następuje przez bezpośredni kontakt matki z młodymi, kontakty seksualne, drogą wewnątrzmaciczną bądź drogą kropelkową przy bliskim kontakcie między osobnikami. Zakażenie nie następuje przez zabrudzone sprzęty, klatkę, odzież ponieważ bakteria szybko ginie poza organizmem.
Objawy kliniczne
Objawy mogą zależeć od tego czy Mycoplasma wywoła infekcję jednego czy wielu układów, oraz od zakażeń wtórnych. Mykoplazmoza to chroniczna choroba, objawy mogą rozwijać się z wiekiem. Mykoplazmy atakują nabłonek rzęskowy dróg oddechowych, powstaje śluz to prowadzi do upośledzenie mechanizmów samooczyszczania dróg oddechowych i sprzyja infekcjom wtórnym. Często występują infekcje Mycoplasma pulmonis w połączeniu z laseczką CAR (Cilia Associated Respiratory Bacillus), Streptococcus pneumoniae czy też Bordetella bronchiseptica, do tego mogą dołączyć chlamydia i wirusy.
W przypadku infekcji dróg oddechowych opiekunowie często nie zauważają objawów, następnie pojawia się kichanie, „zatkany nos”, z nosa wydobywa się wydzielina początkowo surowicza z czasem ropna, zwierzę mruży oczy, z gruczołów Hardera intensywnie wydzielane są porfiryny tzw. „czerwone łzy” powodując czerwone zabarwienie sierści wokół oczu, nozdrzy(stąd opiekunkom Teodora stwierdziły, że u szczurka wypływa krew z nosa), dochodzi do zapalenie spojówek (widać obrzęk, zaczerwienie spojówek), zwierzę się intensywnie myje . W miarę upływu czasu może dojść do zapalenie ucha wewnętrznego wówczas zwierzę może mieć skręcona głowę, obracać się, pocierać głową lub uchem o przedmioty. Kiedy choroba rozszerzy się na dolne drogi oddechowe wywołując zapalenie oskrzelików, rozszerzenie oskrzeli, odoskrzelowe zapalenie płuc obserwujemy ciężki oddech, trudności z łapaniem powietrza, kaszel. Zwierzę może przyjmować postawę z wygiętym kręgosłupem, mieć zmierzwioną sierść i tracić na wadze.
Jeśli infekcja obejmuje drogi rodne wówczas obserwujemy objawy związane z zapaleniem macicy (hydrometra, pymoetra), jajowodów czy jajników jak rozdęcie brzucha, krwiste zabarwienie moczu (może być również zapalenie dróg moczowych), spadek liczebności miotów, czy nawet niepłodność, obumieranie zarodków.
Diagnostyka
Najczęściej rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych, są one co prawda podobne do innych zakażeń ale biorąc pod uwagę jak wysoki jest procent nosicielstwa M. pulmonis przyjmuje się, że dana infekcja przebiega z udziałem tej bakterii. Wykorzystuje się również badania serologiczne Elisa, test PCR, wykonuje RTG klatki piersiowej.
Leczenie
Niestety mykoplazmoza jest chorobą nieuleczalną, jednak odpowiednie terapia może zlikwidować objawy, zapobiegać wznowom i znaczenie przedłużyć życie w dobrym ogólnym stanie naszego pupila.
W przypadku łagodnych objawów stosujemy antybiotykoterapię przez około 3 tygodnie (tylozynę, tetracykliny lub doksycykliny, enrofloksacynę ), leki przeciwzapalne , immunostymulatory. Jeśli stan pacjenta pogarsza się zalecane są inhalacje(średnica cząsteczek powinna wynosić 0,5-5 mikrometrów z uwagi na rozmiar dróg oddechowych szczura), kortykosteroidy. Jeśli choroba jest w bardzo zaawansowanym stadium lub nie podatna na wcześniejsze leczenie to stosuje się azitroycynę, chloramfenikol czy nawet terapię kombinowaną enrofloksacynę z doksycykliną czy azitromycynę z doksycykliną. Przy leczeniu samic ciężarnych i matek karmiących oraz szczurków do 4 miesiąca życie nie zaleca się podawania enrofloksacyny czy doksycykliny.
Bardzo ważna jest odpowiednie opieka nad zwierzakiem. Należy zapewnić odpowiednie warunki środowiska, odpowiednią higienę, wymianę powietrza, trzeba koniecznie unikać nagłych zmian temperatur, wilgotności poniżej 30% czy powyżej 80%, nie powinno się trzymać szczura w akwarium. Istotne jest dbanie o odpowiednią dietę szczura powinna ona zawierać około 16-18 % białka (dieta niskobiałkowa działa protekcyjnie przed licznymi chorobami metabolicznymi, wpływa dobrze na system odpornościowy i mikroflorę jelitową ), odpowiedni poziom włókna i tłuszczów zapobiega otyłości, która predysponuje do licznych chorób i skraca długość życia szczurów. Jeśli szczur w wyniku choroby stracił apetyt lub jest zmniejszony to trzeba uważać aby nie doprowadzić do niedożywienia. Ważne jest suplementowanie witamin A i E, które mają pozytywny wpływ na stan nabłonków układu oddechowego. Podczas kuracji antybiotykowej koniecznie należy podawać probiotyki . Ważne jest dbanie o to aby się nie odwodnił. Jeśli jest osłabiony to należy ograniczyć wysiłek chorego a miseczki z jedzeniem i piciem umieścić na poziomie takim aby ułatwić mu pobieranie jedzenia i wody.
Zapobieganie
Powinno się do rozrodu przeznaczać tylko zdrowe osobniki. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów jak najszybciej należy rozpocząć leczenie. Teodor ma szczęście, że ma tak wspaniałe opiekunki, które natychmiast zareagowały i widząc pierwsze objawy przyszły ze szczurkiem, niestety wiele osób lekceważy pierwsze objawy, leczy na własną rękę i ze zwierzakiem trafia do lecznicy kiedy już jego stan jest tragiczny. Mam wielką nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu wszyscy szczurzy pacjenci będą szybko trafiać do lecznic aby otrzymać niezbędną pomoc dającą im szansę na dłuższe życie. W celach profilaktycznych należy pamiętać aby zapewnić odpowiednie warunki środowiskowe, aby dbać o higienę w klatce, umieścić klatkę z dala od przeciągów, stosować ściółkę niepylącą (musi być zawsze czysta) i wolną od fenoli, nie wolno palić papierosów przy szczurach. Jeśli wprowadzacie do szczurzej rodziny kolejnego osobnika to trzeba pamiętać o minimum 2 tygodniowej kwarantannie.
Todor na drugi dzień terapii, dzień wcześniej przed podaniem antybiotyku, preparatu mineralno-witaminowego, przeciwzapalnego jego stan był gorszy, wypływ porfiryn był znacznie większy, oddychał gorzej, wypływ z noska też był mocniejszy.
Teodor jest w trakcie antybiotykoterapii, otrzymał leki przeciwzapalne, immunostymulujące, probiotyki i trzymajcie za niego kciuki.
Literatura
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK235137/
https://www.researchgate.net/publication/232414002_Mycoplasma_pulmonis_in_Rats
http://ratguide.com/health/bacteria/mycoplasma_mycoplasmosis.php
Nie wyrażam zgody na kopiowanie i wykorzystywanie na innych serwisach lub stronach internetowych zdjęć i treści mojego autorstwa. Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.Nr 24,poz.83), jakiekolwiek korzystanie z treści oraz zdjęć tego bloga (kopiowanie, drukowanie, rozpowszechnianie) bez pisemnej zgody właściciela jest zabronione.
Katarzyna Gryglewska